Będąc w lasach gniewkowskich znajdujemy się na terenie Nadleśnictwa Gniewkowo, które wchodzi w skład Regionalnej Dyrekcji Lasów Państwowych w Toruniu. Nadleśnictwo Gniewkowo dzieli się na dwa obszary leśne: Gniewkowo i Otłoczyn, a ich łączna powierzchnia to 22,7 tys. hektarów. Ze względu na położenie tych lasów na terenie Równiny Kujawskiej, lesistość na jej obszarze wynosi zaledwie 15%. Najwięcej siedlisk (bo aż 82,8%) to bory.
Lasy to miejsca o ogromnych walorach przyrodniczych, które należy chronić. Wiele osób chętnie korzysta z aktywnego wypoczynku właśnie na terenach leśnych, dlatego podczas spędzania czasu w ten sposób powinniśmy zwracać szczególną uwagę, na jakim terenie się znajdujemy i co nas otacza. W zasięgu terytorium Nadleśnictwa występują 162 pomniki przyrody (w tym 50 dębów szypułkowych). W stanie posiadania Nadleśnictwa jest 11 drzew pomnikowych, 9 dębów szypułkowych oraz 2 lipy drobnolistne. Ponadto w lasach gniewkowskich ustanowiono 34 użytki ekologiczne.
Obszarami, w których ogranicza się gospodarkę leśną, ze względu na szczególne wartości przyrodnicze, są rezerwaty. W Nadleśnictwie Gniewkowo ustanowiono 3 takie obszary:
- Rezerwat faunistyczny Balczewo (cel: zachowanie miejsc lęgowych ptaków wodnych i błotnych – przede wszystkim żurawia);
- Rezerwat Rejna (cel: ochrona Wisienki stepowej – bardzo rzadkiego krzewu o charakterze reliktu wędrującego);
- Rezerwat Uroczysko Koneck (cel: zabezpieczenie i zachowanie rzadkich zbiorowisk leśnych – kontynentalnego grądu w odmianie kujawskiej oraz wilgotnej dąbrowy świetlistej z udziałem chronionych i rzadkich gatunków leśnych).
Kolejną formą ochrony przyrody są obszary chronionego krajobrazu. Wyróżnia je wielkopowierzchniowość, która pozwala na prezentację różnorodnego krajobrazu. Na terenie Nadleśnictwa ustanowiono 4 takie obszary:
- Obszar chronionego krajobrazu Wydmy Kotliny Toruńsko-Bydgoskiej – część wschodnia,
- Obszar chronionego krajobrazu Lasów Balczewskich,
- Obszar chronionego krajobrazu Wydmowy na południe od Torunia,
- Obszar chronionego krajobrazu Niziny Ciechocińskiej.
W związku z przynależnością Polski do Unii Europejskiej, Dolina Dolnej Wisły została uznana za Obszar Programu Natura 2000. Cała powierzchnia tego obszaru to ok. 33,5 tys. ha (w tym w zasięgu terytorialnym Nadleśnictwa Gniewkowo ok. 2,5 tys. ha). Jest to teren szczególnie istotny ze względu obecność żerowisk orła bielika i gniazdowanie ok. 180 gatunków ptaków.
Na przestrzeni lat funkcje lasu uległy zmianie. Priorytetem nie jest już funkcja produkcyjna. Jest ona oczywiście nadal wykorzystywana, natomiast w sposób racjonalny i mający na uwadze możliwości produkcyjne lasu. Jedną z ważniejszych funkcji, która nieustannie zdobywa popularność, jest funkcja rekreacyjna. Las stał się miejscem preferowanym do spędzania wolnego czasu zarówno przez użytkowników indywidualnych, rodziny z dziećmi czy grupy zorganizowane. Warto zdawać sobie sprawę z wyjątkowości otaczającej nas natury, a także zagrożeń, które czasem sami stwarzamy. Poza zagrożeniami na które nie mamy wpływu (np. silne wiatry, skrajnie niskie lub wysokie temperatury, powodzie czy szkodniki owadzie) jest grupa zagrożeń, na które my – użytkownicy – mamy wpływ. Do najczęstszych z nich zalicza się zanieczyszczenia gleb, wód, powietrza, usuwanie drzewostanów, niszczenie stanowisk roślin, niszczenie żerowisk, miejsc lęgów i bytowania zwierząt. Najbardziej widocznym zagrożeniem jest zaśmiecanie, które poza znacznie przyczynia się do niszczenia ekosystemu, a w skrajnych przypadkach może doprowadzić nawet do tragicznych w skutkach pożarów. Las to nie tylko drzewa, dbajmy o niego podczas korzystania z jego zasobów!
Rzeczy, które wielokrotnie napotykamy podczas spacerów potrafią rozkładać się setki, a nawet tysiące lat: m.in. puszka aluminiowa 50-200 lat, woreczek z tworzywa sztucznego 300 lat, pielucha 450 lat, butelka szklana 4000 lat.
W trosce o środowisko zabierajmy śmieci, które generujemy podczas wypoczynku (pusta butelka waży mniej niż pełna), a także w miarę możliwości zabierajmy napotkane odpady. Żebyśmy wszyscy mogli jak najdłużej cieszyć się różnorodnością ekosystemu, dbajmy o niego. Najbliższa okazja do włączenia się we wspólne działania, mające na celu poprawę kondycji terenów zielonych, będzie już w najbliższą sobotę (24 kwietnia). Z okazji Dnia Ziemi, przypadającego 22 kwietnia, Miejsko-Gminny Ośrodek Kultury Sportu i Rekreacji w Gniewkowie zaprasza do uczestnictwa w akcji „Ekoczas wokół nas”. W sobotę w godzinach 10.00-14.00 pracownicy będą czekali na Was w Leśniczówce Podlesie z workami oraz wszystkimi niezbędnymi środkami ochrony osobistej (rękawiczki, maseczki, płyny do dezynfekcji). W tym czasie zebrane odpady należy składać przy drodze szlakowej od ulicy Cmentarnej oraz przy drodze asfaltowej przy ulicy Zajeziernej. Do wydarzenia przyłączyło się także większość sołectw z terenu gminy (szczegóły dotyczące organizacji w poszczególnych miejscowościach dostępne są u sołtysów). Pamiętajmy, że w lesie jesteśmy tylko gośćmi.
Tekst: Kinga Sawicka
